Geschiedenis
Lichtkunst in de openbare ruimte
Al in de jaren '20 van de vorige eeuw verwierf lichtkunst een prominente plek in de openbare ruimte van grote Europese steden, waaronder ook Amsterdam. Hier vond in oktober 1929 het eerste grote Nederlandse ‘lichtevenement’ plaats: de Edison Lichtweek. Verschillende gebouwen in de stad werden versierd met gloeilampen, waarmee massa's nieuwsgierige bezoekers werden getrokken. Een verlichte Fokker maakte zelfs rondvluchten boven de stad en er was een watercorso, waarbij bootjes met speciale verlichting in optocht rondvoeren. In Amsterdam verlichtte decennialang het gemeentelijke energiebedrijf (de GEB) de grachten, totdat het bedrijf aan het eind van de jaren ’90 geprivatiseerd werd. De behoefte om de binnenstad weer aantrekkelijk te maken met licht zette een aantal Amsterdamse ondernemers aan om nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Zo werd in 2003 - 2004 twee keer 'Yule' georganiseerd.
De start
Amsterdam Light Festival is voortgekomen uit de in 2009 gehouden 'Christmas Canal Parade'. Mensen van het eerste uur waren Vincent Horbach, Henk Jan Buchel, Felix Guttmann, Raymond Borsboom en Rogier van der Heide.
In 2010 organiseren zij 'Winter Magic Amsterdam' met naast de botenparade meerdere activiteiten. Raymond Borsboom tekent met zijn team voor de uitvoerende organisatie. De internationaal bekende lichtontwerper Rogier van der Heide zet dat jaar de iconische Magere Brug drie weken in bijzonder licht en suggereert om het festival voortaan te concentreren op lichtkunst. Dit leidt tot een nieuwe focus: het Amsterdam Light Festival is geboren…
Editie 1: 2012 - 2013
Voor het eerst kunnen bewoners en bezoekers 7 weken genieten van lichtkunstobjecten die op een route langs de grachten staan en bewonderd kunnen worden vanuit een boot. Langs de Amstel worden grootschalige installaties geplaatst van wereldberoemde lichtkunstenaars. Het publiek wordt massaal verliefd op het betoverende '1.26 Amsterdam' van de Amerikaanse Janet Echelman. In de kerstvakantie wordt het festival aangevuld met een wandelroute door de Plantagebuurt met de naam 'Illuminade'. De 3e Christmas Canal Parade - die met creatief producent Wim Dröge wordt vormgegeven - trekt 100.000 bezoekers.
Editie 2: 2013 - 2014
De waterroute wordt verder uitgebreid en krijgt een nieuwe naam 'Water Colors', die zeer goed aanslaat. Het publiek geniet massaal van de mogelijkheid om comfortabel in een boot dicht langs de kunstwerken te varen. Internationale media zorgen voor snelle uitbouw van de bekendheid. Van der Heide haalt de iconische 'Fly's Eye Dome' van architect Buckminster Fuller naar Amsterdam.
Editie 3: 2014 - 2015
Water Colors is een enorm succes. Naast de professionele schepen gaan ook de Amsterdammers in eigen bootjes massaal het water op. Het festival start haar samenwerkingsverband met Amsterdam Creative Industries Network, om jaarlijks in samenwerking met studenten van de HvA en de Breitner Academie een innovatief lichtkunstwerk te maken. Burgemeester Eberhard van der Laan wordt beschermheer van het festival. Het festival begint bij de traditionele familie-uitjes te horen.
Editie 4: 2015 - 2016
Prinses Beatrix verricht de opening; een erkenning dat lichtkunst als kunstgenre volwassen aan het worden is. Daardoor wordt ook de blijvende waarde van de kunstwerken onderkend. Het festival start haar eerste internationale samenwerking om lichtkunstwerken uit de eigen collectie te presenteren bij evenementen elders. Zo verzorgt het Amsterdamse team bijvoorbeeld het eerste Norrköping Light Festival. Bij station Sloterdijk wordt een kunstwerk van Tijdmakers permanent geïnstalleerd.
Editie 5: 2016 - 2017
Amsterdam Light Festival viert haar eerste lustrum. Naast internationale kunstenaars nemen grote architecten deel aan het festival: zo is er werk te zien van Ben van Berkels UN studio, Benthem Crouwel Architects en het Singaporese kantoor DP Architects. Bijna een miljoen mensen bezoeken het festival, dat de kinderschoenen inmiddels ontgroeid is.
Editie 6: 2017 - 2018
Na vijf jaar treedt Van der Heide terug als artistiek leider en wordt opgevolgd door artistiek directeur Lennart Booij. De zakelijke leiding komt bij Frédérique ter Brugge te liggen, terwijl Raymond Borsboom zich gaat focussen op het uitbouwen van de internationale samenwerkingen. Felix Guttmann bestendigt zijn betrokkenheid als voorzitter. Wereldberoemd kunstenaar en activist Ai Weiwei maakt een kunstwerk: Thinline. De routes worden nu aangeduid als 'Land' en 'Water', waarbij Land verhuist naar het Marineterrein.
Editie 7: 2018 - 2019
Onder leiding van zakelijk directeur Frédérique ter Brugge en artistiek directeur Lennart Booij worden er tijdens Editie 7 29 kunstwerken getoond. De officiële opening wordt gedaan door de nieuwe burgemeester Femke Halsema. Kunstenaars vanuit de hele wereld doen mee aan het festival, maar de limited edition van Editie 7 is van Nederlandse bodem. Jeroen Henneman is eregast en ontwerpt 'One Lamp'. Het is voorlopig de laastse editie die de route door het centrum van de stad kan volgen: stremmingen op het water dwingen tot een aangepaste vaarroute.
Editie 8: 2019 - 2020
Het festival verhuist voor Editie 8 naar Centrum-Oost. Een nieuwe route betekent nieuwe verbindingen en nieuwe verhalen. Tijdens deze Editie is er niet alleen lichtkunst te beleven. De bezoeker kan op pad tijdens 'De Slaapwandeling' in ARTIS en audio en visuals komen samen tijdens het spectaculaire SKALAR. Nog niet eerder is het thema van een editie zo uitgesproken; de hele stad staat in het teken van 'DISRUPT!'. De actualiteit van het thema bleek al een maand na het festival - Burgemeester Femke Halsema verbond haar naam als beschermvrouwe aan het festival.
Editie 9: 2020 - 2021
Het jaar van de pandemie. Een grootschalig evenement met vaar- en wandelroute is al snel uitgesloten, maar de wil om verlichting te brengen in deze donkere dagen is groot. Door middel van unieke samenwerkingsverbanden en onder creative direction van Lucas De Man worden er alsnog 7 kunstwerken gerealiseerd, verspreid over de stad geinstalleerd. Ieder werk vertelt zijn eigen verhaal onder het thema 'When Nature Calls' en degenen die de werken niet live kunnen zien, krijgen de verhalen online mee.
Editie 10: 2021 - 2022
10 jaar Amsterdam Light Festival! De jubileumeditie met het toepasselijke thema 'Celebrate Light' trekt ondanks de beperkende Covid-19 maatregelen honderdduizenden wandelaars. De lichtkunst is voor vele Amsterdammers een lichtpuntje tijdens de zware periode van lockdown. De route bestaat uit dé highlights van het afgelopen decennium, maar er zijn ook nieuwe werken van o.a. de Amsterdamse kunstenaar Streetart Frankey. Bij de polikliniek van het Amsterdam UMC (locatie VUmc) wordt het kunstwerk 'Today I Love You' permanent geplaatst.
Editie 11: 2022 - 2023
De elfde editie kan weer in volle glorie plaatsvinden, met zowel vaar- als wandelbelevingen. Twintig kunstwerken verlichten de route in het oostedelijk deel van het centrum van de stad. Thema van dit jaar is 'Imagine Beyond', waarmee bezoekers uitgenodigd worden op reis te gaan naar de wereld van de verbeelding. Het educatieproject is de eerste in een reeks van vier, in samenwerking met Programma Bruggen en Kademuren van Gemeente Amsterdam. Ook vindt de succesvolle pilot van de Gouden Lichttour plaats, in samenwerking met Stichting Gouden Dagen.
Editie 12: 2023 - 2024
Voor Editie 12 keert de route terug naar de binnenstad. De Herengracht wordt verlicht door 24 kunstwerken, die allemaal in het thema staan van kunstmatige intelligentie en digitale technologie. De editietitel luidt dan ook ‘LOADING… Revealing Art, AI and Tech’. Er wordt een nieuwe festival app gelanceerd en de wandelroute wordt tijdens de kerstperiode aangevuld met 2 extra interactieve kunstwerken in de Hoftuin. Zowel het educatieproject als de Gouden Lichttour vinden opnieuw plaats.