Schilderen met licht – dat klinkt magisch maar onmogelijk. Toch wordt het al heel lang gedaan, voor het eerst zelfs al in 1889! Het is niet moeilijk: je beweegt in het donker een lamp door de lucht, en legt deze bewegingen vast in een foto met een gevoelige camera met een lange sluitertijd.
De Japanse kunstenaars Kazue Monno en Takeshi Nagata, die samen het duo TOCHKA vormen, zijn gespecialiseerd in het maken van animaties met lichtschilderingen. Regelmatig organiseren ze educatieve projecten, waaronder workshops in lichtschilderen, voor scholen of plekken in de openbare ruimte. Voor 'Neighbours' hebben zij, in samenwerking met Stichting Juf op Straat, geanimeerde lichttekeningen gemaakt met kinderen van 30 schoolklassen uit de regio Amsterdam.
Het onderwerp van dit kunstwerk is de communicatie die we hebben met iedereen in onze huiselijke omgeving, zoals familieleden, huisgenoten en buren. We brengen dagelijks allerlei boodschappen aan elkaar over, waarbij ál onze zintuigen een rol spelen. Verdeeld in groepjes bedachten de schoolkinderen verschillende ‘activiteiten’ om uit te beelden bij dit thema: de kaarsjes op een verjaardagstaart aansteken om je vader of moeder een fijne verjaardag te wensen, een liedje zingen omdat je vrolijk bent, of met een bezem tegen het plafond bonken omdat de bovenburen te veel stampen. Die taferelen schilderden ze vervolgens met een klein lampje als lichtbron. Er werden daarbij steeds 12 opnames gemaakt waarin de scene een klein beetje veranderde, waardoor de beelden – achter elkaar afgespeeld – samen een korte animatie worden. De opnames waren tijdens het schilderen live te zien op een scherm en daarmee werd gelijk voor de scholieren zichtbaar hoe je behalve bijvoorbeeld verf, krijt of potlood ook licht kunt gebruiken als ‘medium’. Zo konden ze ervaren hoe het is om een echte kunstenaar te zijn.
Monno en Nagata hebben de 8 huiselijke scenes die elke schoolklas maakte samengevoegd in één groot ‘huis’, dat wordt geprojecteerd op de kademuur van de Schippersgracht met speciale, analoge projectoren die door het duo zelf zijn gebouwd. Dit type projector, dat de losse beeldjes afspeelt in een lus, is bekend onder de naam théâtre optique en is al in 1888 uitgevonden door de Fransman Émile Reynaud. Het resultaat is een eenvoudige, nostalgische animatie die er heel anders uitziet dan onze moderne (HD of 3D) films.
Wie 'Neighbours' bekijkt zal nooit twee avonden achter elkaar hetzelfde zien. Elke avond zijn namelijk de animaties van een andere schoolklas te bekijken: een levensechte première, die door kinderen zelf wordt gevierd met een speciaal klassenbezoek en een rondvaart op de boot.
NEIGHBOURS IS SUPPORTED BY:
AMVJ Fonds | Juf op Straat | Nut Amsterdam
